Prowadzisz działalność lombardową? Przygotuj się na rewolucję!

Już 7 stycznia 2024 r. wchodzi w życie ustawa, która zrewolucjonizuje dotychczasowe zasady prowadzenia działalności lombardowej. Przede wszystkim zmieni ona wymaganą formę prowadzenia działalności lombardowej, wprowadzi także szereg zasad udzielania konsumenckiej pożyczki lombardowej w celu ochrony konsumenta. Na wprowadzenie zmian wynikających z przepisów ustawy przedsiębiorcy prowadzący działalność lombardową mają zaledwie kilka miesięcy, dlatego najlepiej zwrócić się do doświadczonego prawnika, który w sposób profesjonalny przygotuje cały proces i wymagane dokumenty, aby zapewnić zgodność z ustawą o konsumenckiej pożyczce lombardowej.

‍

Ustawa lombardowa

Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej wprowadza prawdziwą rewolucję w dotychczasowych zasadach prowadzenia działalności lombardowej. Z danych Związku Przedsiębiorstw i Pracodawców wynika, że aż 14% Polaków korzystało z usług lombardu. Z badań ZPP wynika ponadto, że osoby korzystające z usług lombardów często były do tego zmuszone kiedy doszło do pogorszenia ich sytuacji finansowej, np. w wyniku utraty pracy czy wzrostu cen podstawowych towarów i usług. Przeprowadzone badanie ujawniło także, że powodem korzystania z usług lombardu była często odmowa udzielenia kredytu oraz rygory stosowane przez instytucje pożyczkowe.

W uzasadnieniu podjęcia prac nad nową ustawą postawiono tezę, że działalność lombardowa może stwarzać zagrożenie dla konsumentów, albowiem przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek pod zastaw pomijają stosowanie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Intencją ustawodawcy było zatem nałożenie na podmioty prowadzące lombardy nowych obowiązków, które w swoich podstawowych założeniach są bardzo zbliżone do obowiązujących przepisów regulujących kredyty konsumenckie i zwiększenie bezpieczeństwa pożyczkobiorców-konsumentów.

Doświadczenia UOKIK wskazują, że korzystanie z usług lombardów wynika przede wszystkim z pogorszenia sytuacji materialnej konsumentów oraz trudności w uzyskaniu kredytów konsumenckich. Stąd też projekt ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej przewiduje dla lombardów regulacje podobne do tych, które funkcjonują na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim. Ustawa:

• wprowadza nowe ramy wykonywania działalności lombardowej, które jasno określą jak ma być prowadzona taka działalność,
• przewiduje definicję i elementy umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej,
• określa koszty pozaodsetkowe regulowane w sposób zbliżony do ustawy o kredycie konsumenckim (uwzględniając przy tym specyfikę branży),
• określa zasady dotyczące sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego,
• określa zasady odpowiedzialności za naruszenie ustawy o działalności lombardowej.

‍

Od 7 stycznia 2024 r. działalność lombardowa tylko w formie spółki kapitałowej

Przepisy ustawy jasno określą obowiązki przedsiębiorców prowadzących działalność lombardową. Projekt ustawy przewiduje wymóg prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej, tj. w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej.

Oznacza to, że po wejściu w życie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej wykonywanie działalności lombardowej osób fizycznych w formie jednoosobowej działalności gospodarczej będzie niemożliwe. Przepisy ustawy o działalności lombardowej nakładają zatem na przedsiębiorcę wykonującego działalność lombardową obowiązek zmiany dotychczasowej formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej.

Ustawa wprowadza również wymóg ustanowienia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na poziomie 50 000 zł. W projekcie ustawy wskazano, że rozwiązanie to ma na celu zwiększenie pewności konsumentów co do prawdziwości danych oraz wiarygodności samego podmiotu, z którym zawierają umowę pożyczki lombardowej.

Zarówno wymóg dotyczący kapitału zakładowego, jak i wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki z o.o. lub spółki akcyjnej, mają na celu zapewnienie właściwej organizacji przedsiębiorstwa oraz profesjonalizację usług.

Prowadzenie działalności lombardowej zostało również uzależnione od uzyskania wpisu w odpowiednim rejestrze. Rejestr w formie elektronicznej prowadzić ma Komisja Nadzoru Finansowego.

Dobór odpowiedniej formy prawnej oraz zaplanowanie procedury dostosowania do wymogów ustawy o działalności lombardowej wymaga przeprowadzenia procedury due diligence przez profesjonalnego prawnika.

‍

Definicja pożyczki lombardowej

Podstawowym rodzajem umów zawieranych przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność lombardową będą umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej. Przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową dokonuje również sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego.

Ustawa przewiduje definicję umowy pożyczki lombardowej.

Zgodnie z uregulowaną definicją umowy pożyczki lombardowej, jest to umowa, w której przedsiębiorca prowadzący działalność lombardową zobowiązuje się przenieść do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do zwrotu całkowitej kwoty pożyczki lombardowej w oznaczonym terminie oraz do udzielenia zabezpieczenia poprzez ustanowienie zastawu lombardowego.

Ustawa wprowadza konieczne elementy umowy pożyczki lombardowej. Przed zawarciem umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej przedsiębiorca obowiązany jest poinformować konsumenta (na trwałym nośniku, czyli np. w formie ulotki lub innego wydruku), w czasie umożliwiającym zapoznanie się z informacjami między innymi o:

• firmie i siedzibie tego przedsiębiorcy, adresie wykonywania działalności,
• numerze rejestrowym,
• kwocie konsumenckiej pożyczki lombardowej i sposobie jej ustalania,
• terminie i sposobie wypłaty tej kwoty,
• całkowitym koszcie pożyczki z wyodrębnieniem jego poszczególnych składników i ich wysokości,
• całkowitej kwoty do spłaty.

Ponadto ustawa reguluje maksymalną wysokość odsetek stosowanych przy udzielaniu konsumenckiej pożyczki lombardowej, które nie mogą przekraczać odsetek maksymalnych określonych w kodeksie cywilnym.

Sprzedaż przedmiotu zastawu lombardowego - aukcje internetowe i obowiązek rozliczenia nadwyżki

Wprowadzone przez nową ustawę rozwiązania maja chronić interesy konsumentów i zapobiegać sytuacjom, w których lombard przy wycenie przedmiotu zabezpieczenia lombardowego celowo znacznie zaniża jego wartość, w celu wypłaty niższej kwoty pożyczki konsumentowi. W tym celu ustawodawca wprowadził nowe zasady, na jakich przedmiot taki może być zbyty w następstwie braku spłaty kwot wynikających z umowy pożyczki lombardowej. Jeżeli konsument nie dokona spłaty wierzytelności z konsumenckiej pożyczki lombardowej, przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową będzie mógł sprzedać przedmiot zabezpieczenia lombardowego. Ustawa wprowadza reguły dysponowania przedmiotem zabezpieczenia lombardowego w postaci obowiązku przeprowadzenia aukcji internetowej lub dostępnej publicznie (dla potencjalnie nieograniczonego kręgu podmiotów) licytacji – w przypadku gdy całkowita kwota pożyczki wypłacana konsumentowi przekracza 300 zł.

Ponadto przedsiębiorca prowadzący działalność lombardową po tym, jak sprzedał przedmiot zabezpieczenia lombardowego, będzie zobowiązany do rozliczenia części nadwyżki kwoty ze sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego z konsumentem. Ustawa przewiduje, że przedsiębiorca będzie mógł zatrzymać jedynie 20% uzyskanej nadwyżki, która stanowić będzie jego dochód. Dodatkowo sąd będzie mógł nałożyć na przedsiębiorcę wykonującego działalność lombardową karę grzywny w przypadku, gdy nie wywiąże się on z obowiązku rozliczenia nadwyżki.

‍

Kary dla przedsiębiorcy prowadzącego działalność lombardową

Ustawa przewiduje określone kary za niedopełnienie wymogów przewidzianych dla prowadzenia działalności lombardowej:

1. zawarcie umowy lub dokonanie sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego bez wymaganego wpisu do rejestru przedsiębiorców – kara grzywny do 500 tys. zł;
2. brak wskazania w reklamie informacji o prowadzeniu działalności lombardowej – kara grzywny do 50 tys. zł;
3. naruszenie przepisów dotyczących sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego – kara grzywny do 100 tys. zł;
4. określenie ceny wywoławczej oferowanego do sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia – kara grzywny do 100 tys. zł;
5. niedokonanie zwrotu konsumentowi nadwyżki kwoty uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego – kara grzywny do 100 tys. zł.

‍

Termin wejścia w życie ustawy; podsumowanie

Ustawa wchodzi w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 7 stycznia 2024 r. Jest zatem jeszcze czas na dokonanie niezbędnych zmian - dostosowanie formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej do wymogów ustawy, dokonanie wpisu lombardu do rejestru Komisji Nadzoru Finansowego, przygotowanie niezbędnych dokumentów, w tym takiego jak umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej. Nasza Kancelaria Adwokacka z Poznania specjalizuje się w sprawach gospodarczych, doradza przedsiębiorcom w wyborze formy prawnej działalności gospodarczej, przygotowuje umowy i inne dokumenty.