PRAWO
Tajemnica bankowa – co warto o niej wiedzieć?
Czytaj więcej
Wypadek zagraniczny - co robić? Pobierz darmowy poradnik
.jpg)
Zakładanie firmy to nie tylko wybór formy prawnej, znalezienie księgowego czy planowanie oferty. Czasami pomysł na biznes zaczyna się od hasła reklamowego, kolorystyki czy logotypu. Te elementy często pojawiają się w przestrzeni publicznej jako pierwsze, jeszcze przed nadaniem numeru NIP czy wpisem do KRS.
W praktyce wygląda to tak: ktoś ma pomysł na produkt, wykupuje domenę internetową, zakłada konto na Instagramie, niekiedy nawet grafikowi wykonanie profesjonalnego logo i całego CI. I tu pojawia się luka, o której wiele osób zapomina – formalna ochrona znaku towarowego.
„Czy warto zastrzec znak towarowy jeszcze przed założeniem firmy? Czy to ma sens na tak wczesnym etapie?” W tym artykule odpowiadam na oba te pytania.
Jak najbardziej. Znak towarowy może zgłosić do rejestracji osoba fizyczna, która nie prowadzi jeszcze działalności gospodarczej. Urząd Patentowy nie wymaga przy zgłoszeniu podania numeru NIP czy KRS. Nie sprawdza też, czy wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Właściwie każdy może zatem domagać się uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy.
Dla wielu osób to zaskoczenie. Powszechne jest bowiem (niepolegające na prawdzie) przekonanie, że zastrzeżenie znaku towarowego jest równoznaczne z założeniem firmy czy kierowaniem spółką. W rzeczywistości można (i warto) zadbać o znak towarowy jeszcze zanim wystawisz pierwszą fakturę VAT.
I tutaj ważna kwestia: to, że znak został zarejestrowany na osobę fizyczną, nie oznacza, że tak już musi pozostać. Prawo nie zakazuje bowiem przeniesienia prawa ochronnego na spółkę lub jednoosobową działalność. Jest to operacja stosunkowo dość prosta i często stosowana w obrocie gospodarczym. Pozwala płynnie przejść od fazy przygotowań do fazy działania, bez utraty ochrony prawnej.
Z biznesowego punktu widzenia ma to kilka zalet. Po pierwsze: daje komfort psychiczny. Jeśli nazwa jest unikalna, chwytliwa i dobrze rokuje – warto ją zabezpieczyć zanim trafi na czyjeś biurko lub feed na LinkedInie. Po drugie: zmniejsza ryzyko, że ktoś inny zastrzeże podobny znak, zanim zdążymy przygotować wszystko do złożenia wniosku w Urzędzie Patentowym. Wreszcie: pokazuje, że traktujemy swój projekt poważnie, a nie jako chwilowy eksperyment, co może nam pomóc np. w pozyskaniu potencjalnych inwestorów.
Podstawową korzyścią z zarejestrowania znaku towarowego jest tzw. „data pierwszeństwa”. W praktyce oznacza to, że ochrona naszego znaku rozpocznie się od chwili, gdy do Urzędu Patentowego wpłynie poprawnie wypełniony wniosek. Już to jedno daje znaczącą przewagę, bowiem w razie ewentualnego sporu nie ma znaczenia, kto pierwszy zaczął używać danego oznaczenia. Liczy się, kto pierwszy je zgłosił do ochrony.
Druga sprawa to bezpieczeństwo. Rejestracja znaku towarowego chroni przed kopiowaniem, zarówno świadomym, jak i przypadkowym. Dobrze dobrana nazwa czy logo potrafią przyciągać uwagę od pierwszych dni obecności w sieci. To właśnie wtedy (zanim jeszcze pojawią się klienci) ryzyko skopiowania warstwy wizualnej znaku czy przejęcia nazwy jest najbardziej prawdopodobne. Uzyskanie ochrony prawnej pozwala na szybszą reakcję, jeśli ktoś spróbuje podszyć się pod naszą markę, zarejestrować podobny znak towarowy albo wykorzystać go w sieciowych kanałach sprzedaży.
Wcześniejsza rejestracja znaku pozwala także na swobodę działania. Można bez obaw zlecać kampanie marketingowe, produkować opakowania, zamawiać gadżety – bez strachu, że inwestujemy w coś, co nie jest nasze. Nie trzeba czekać z promocją do momentu uruchomienia działalności.
Z mojego punktu widzenia (jako adwokata i przedsiębiorcy) rejestracja znaku towarowego przed wejściem na rynek to ruch, który upraszcza życie. Zamiast martwić się, co się stanie, jeśli ktoś nas ubiegnie lub spróbuje się podszyć pod nasz sukces, można skupić się na tym, co najważniejsze: dopracowaniu oferty, komunikacji tp.
Należy także pamiętać, że znak towarowy może być też aktywem. To coś, co w przyszłości da się sprzedać, wnieść aportem do spółki albo licencjonować. Jednakże, aby było możliwe, musi być wcześniej prawnie zabezpieczone. W przeciwnym razie jest tylko koncepcją, a te, jak wiadomo, nie podlegają ochronie prawnej.
Złożenie wniosku o rejestrację znaku towarowego to decyzja, która niesie ze sobą skutki prawne i finansowe – zwłaszcza jeśli znak zostanie odrzucony (np. z uwagi na podobieństwo do innych zastrzeżonych znaków) albo zakwestionowany przez konkurencję (w przypadku wniesienia sprzeciwu). Dlatego przez złożeniem takiego wniosku należy się odpowiednio przygotować. Co warto sprawdzić przed uruchomieniem całej procedury?
Zanim zaczniemy posługiwać się nazwą, warto zajrzeć do bazy znaków towarowych, zarówno krajowej, jak i unijnej (ten temat opisaliśmy szerzej w naszym poprzednim artykule). Takie rozeznanie pomaga ocenić, czy nasz znak nie jest łudząco podobny do już istniejącego. Trudno jest przy tym dokonać takiej oceny „na wyczucie” – nie wystarczy, że znajoma firma nazywa się inaczej. Liczy się także brzmienie, wygląd, a nawet skojarzenia, jakie dany znak wywołuje (a z których nie każdy zdaje sobie sprawę).
Znak towarowy powinien być rozpoznawalny, ale nie dosłowny. Określenia typu „Najlepszy chleb” czy „Ekologiczne kosmetyki” mają bardzo małe szanse na uzyskanie ochrony, ponieważ opisują po prostu towar. W takim przypadku Urząd Patentowy może odmówić rejestracji znaku, który nie odróżnia się wystarczająco od innych. Dlatego właśnie czasami warto postawić na nazwę abstrakcyjną lub przynajmniej częściowo unikalną.
Warto poświecić czas i upewnić się, że nasz znak jest dopracowany nie tylko graficznie, ale też strategicznie. Czy pasuje do grupy docelowej? Czy dobrze się prezentuje w różnych kanałach – na opakowaniach, stronie internetowej, materiałach reklamowych? Czy brzmi dobrze w różnych językach, jeśli planujemy ekspansję? Złożenie wniosku o rejestrację znaku „na próbę” zwykle kończy się stratą czasu i opłat urzędowych.
Zgłoszenie znaku w Polsce daje ochronę tylko na terytorium Polski. Jeśli planujemy działać także za granicą – chociażby w Niemczech, Czechach czy w Internecie – warto rozważyć zgłoszenie unijne (EUIPO) albo międzynarodowe (np. przez system madrycki). To wymaga dodatkowej analizy, ale może uchronić przed późniejszymi komplikacjami, jeśli nasza marka zacznie się dynamicznie rozwijać.
Z doświadczenia wiem, że wiele błędów wynika po prostu z pośpiechu. Zgłoszenie nieodpowiedniego znaku, brak właściwej klasy towarowej, pomyłki w dokumentach. Odkręcenie czy uzupełnienie tego wszystkiego może później kosztować więcej niż sama rejestracja. Dlatego zawsze warto skonsultować się z kimś, kto się na tym zna. Dobry prawnik nie tylko przeprowadzi przez procedurę, ale pomoże uniknąć niepotrzebnych kosztów i formalności.
Zarejestrowanie znaku towarowego przed rozpoczęciem działalności to (pod pewnymi warunkami) posunięcie strategiczne.
Z prawnego punktu widzenia to prosty proces. Z punktu widzenia przedsiębiorcy – rozsądny krok, który może oszczędzić wielu potencjalnych nieprzyjemności w przyszłości. Uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy pozwala spokojnie rozwijać działalność – bez strachu, że zainwestowane w logo, firmówki czy promocję środki pójdą na marne.
Jeśli planujesz uruchomienie firmy i chcesz mieć pewność, że Twoja nazwa jest bezpieczna – warto pomyśleć o tym już teraz. Pomagamy na każdym etapie: od badania dostępności, przez wybór zakresu ochrony, aż po zgłoszenie i reprezentację przed urzędem. Zapraszam do kontaktu!
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Członek Wielkopolskiej Izby Adwokackiej.
